فهرست مطالب

ارشک شاه و سلسله اشکانیان ۲

سقوط اشکانیان: ۴

حدود و متصرفات ایران در زمتن اشکانیان: ۴

مذهب اشکانی ۵

خط و زبان در دوره اشکانی ۷

پادشاهانی بدون دین واحد و رسمی ۸

هنر در جامعه اشکانی ۱۰

دوران آشور قدیم ۱۳

معماری ۱۴

مهرهای استوانه ای ۱۶

دوران آشور میانی ۱۷

هنر هوری ـ میتانی و ارتباط آن با هنر آشور میانه ۱۷

معماری ۱۸

هنرها ۲۱

سبک شاخص آشوری: بیداری آشوریها ۲۹

معماری ۳۰

مهرهای استوانه ای ۳۶

دوران آشور جدید: عصر امپراتوری ۳۹

قرن نهم ق.م: از آشور ناصرپال دوم تا شلمانزر سوم ۴۰

امپراطوری آشور ۴۲

تیگلات پیله‌سر سوم ۴۲

شلمانزر پنجم ۵۶

هنر آشوری ۵۷

هنر آشور قدیم ۵۷

هنور هوری ـ میتای و آشور میانه ۵۹

اوج شکوفایی هنر آشور میانه در قرن ۱۳ ق.م ۶۰

هنر دوره آشور بانیال ۶۳

کاخ آشور – اشکانیان

اشکانیان

در شما خاوری ایران که اینک کشورهای آسیای میانه قرار دارند، قومی دیگری به نام پارتیان معماری کاملاً متفاوتی را تکوین بخشید. پارتیان با حرکت به سوی باختر، مقدار زیادی از قلمرو سلوکیان را تسخیر کردند، ولی برای مدتی هر دو شاهنشاهی وجود داشت. معماری پارتیان، با ترکیب عناصر یونانی و ایرانی شیوه جدید و بی‌نظیری را در معماری بوجود آورد و با تجدید حیات مجدد به ویژگی‌های نمادی طرح ایرانی پرداخت.

دو ارکان مهم پارتیان در زمینه معماری، یکی دستیابی به گنبد روی گوشواره و دیگری، تکوین ایوان طاقدار است که هر دو رشد معماری ایرانی در دوره‌های واپسین، نقش حیاتی داشت. متاسفانه از این آثار، چندان چیزی سالم باقی نمانده و اغلب بناهای قابل مطالعه، در بیرون از خاک اصلی ایران واقع است، یعنی در بین‌النهرین و قسمت شمال شرقی. این امر، سرعت گسترش نیروی پارتیان را در سراسر فلات ایران نشان می‌دهد. با این که، هنر پارتی در حدود سال ۲۵۰ ق.م شناخته شده است، با این همه در واقع از زمان پادشاهی مهرداد دوم از سلسله اشکانی در سال ۱۲۳ ق.م معلومات ما درباره معماری گسترده پارتی شکل می‌گیرد. از ویرانه‌های کاخ بزرگ مربوط به سده دوم میلادی در الحضر (عرق کنونی)، اگر هم نخستین نوآوری‌های پارتی را نتوان دید، ولی آنقدر رد پا و نشانه هست که بتوانیم استعدادهای پارتی را بازشناسیم.

کاخ آشور، که یکی از بناهای اشکانی مربوط به قرن اول میلادی است، با اضافاتی از قرن سوم، بازهم نقشه جالب‌تری را دست کم از لحاظ پیشرفت‌های بعدی ایرانیان، ارائه می‌دهد. در آن نخستین نمونه چهار ایوان را می‌بینیم که به یک حیاط چهارگوش مرکزی مشرف است.  این طرح با تغییرات اندکی، همان نقشه چهار ایوان است که شالوده مسجدها، مدرسه‌ها و کاروانسراهای ایرانی را در قرون بعد تشکیل می‌دهد.

ارشک شاه و سلسله اشکانیان

در زمان سلوکیان در اوایل قرن دوم پیش از میلاد وقتی امپراتور روم ضربت مهکمی به پادشاهان سلوکی در غذب وارد ساختند وعامل اصلی انحطاط یونانیان گردیدند در شرق نیز پارت ها علیه قدرت سلوکیها قد علم کردن سلو کوس دوم در صدد بر امد تا پارت ها را سرکوب کند چون سپاه سلوکوس به سرزمین پارت رسیدارشک با سواران خویش به شیوه اشکانیان به سوی دشت ها عقب نشیست تا نیروی دشمن راخسته وپراکنده کند چون سپاهیان سلوکوس متفرق شدن.سپاهیان ایران فرصت یافت تا با جنگ وگریز به ضربات بسیاری وارد آورند سرانجام سلوکوس این نبربی نتیجه راواگذاشت ودر پی خبرهای ناگواری که از غرب به اورسیده بود به روسیه بازگشت نتیجه جنگ به رسمیت شناختنارشک بعنوان پادشاه گرگان بود که شاه پارت در برابر سلوکی خود راتابع می شمرد ولی به صورت این پیروزی پارت ها قطعی بود چون بعد از اشک تیرداد برادر وجانشین او خود را شاه پارت خواند وبه احترام ارشک سلسله پادشاهان پارت نیز به اشکانیان معروف شد.بعضی از موزخین براین عقیده اند که چون محل اولیه پارت در ناحیه آساک نزدیکقوچان امروزی بوده است. ازاین رو آنها را اشکانیان گفته اند ولی این مطلب چندان منطقی وروشن نیست.شاید اشک یا ارشک برای آنکه خودرا ازاعقاب هخامنشیان قلمداد کند نسبت خودرابه اردشیر هخامنشی برساند تا حکومت و سلطنت خود را قانونی وبرحق جلوه دهد نام اشکانیان  را برای سلسله خود انتخاب کرداند.